Project Hamilton – Khi Blockchain xử lý 1,7 triệu giao dịch/giây cho ngân hàng trung ương

[Hoàng Bảo Anh]

Vấn đề đặt ra: Blockchain liệu có đủ mạnh để chạy... ngân hàng trung ương?

Hãy tưởng tượng một đồng tiền kỹ thuật số (CBDC – Central Bank Digital Currency) có thể:

• Giao dịch tức thời, không tắc nghẽn như Bitcoin
• Không cần phí gas như Ethereum
• Không cần đào, nhưng vẫn an toàn, xác minh được
• Do chính ngân hàng trung ương phát hành

Đó chính là tham vọng của Project Hamilton, hợp tác giữa MIT DCI và Fed Boston, và mã nguồn mở của nó chính là OpenCBDC.

Mục tiêu dự án Hamilton

“Build a fast, secure, and resilient core transaction processor for a CBDC system.”

Nghĩa là tạo ra một “bộ máy xử lý trung tâm” cho tiền kỹ thuật số cấp quốc gia, có thể:

Tính năng	Mục tiêu
Siêu nhanh	>1 triệu giao dịch/giây
Bảo mật	Không bị giả mạo / chi tiêu đôi
Có thể xác minh	Giao dịch có thể được audit bởi nhiều bên
Tùy chỉnh	Ngân hàng trung ương có quyền cấu hình

Kiến trúc kỹ thuật: Atomizer vs 2PC
1. Atomizer Architecture

• Giao dịch được chia nhỏ và gom lại (atomic batch)
• Gồm 2 phần:
  • Sequencer: sắp xếp giao dịch (order)
  • Execution nodes: thực thi trạng thái (state update)
• Cho phép xử lý song song, cực kỳ nhanh

2. Two‑Phase Commit (2PC)

• Truyền thống hơn, dùng logic xác nhận giao dịch kiểu ngân hàng
• Đảm bảo tính nhất quán, nhưng chậm hơn đáng kể

Kết quả benchmark:

Atomizer xử lý tới 1,7 triệu TPS (Transactions per Second) với độ trễ < 1 giây
Gấp hàng nghìn lần Ethereum (15–20 TPS) hoặc Bitcoin (7 TPS)

So sánh với các blockchain hiện tại

Nền tảng	TPS	Cơ chế đồng thuận	Ghi trạng thái
Bitcoin	~7	PoW	Toàn bộ blockchain
Ethereum	~15	PoW/PoS	Smart contract
Solana	~2.000	PoH + PoS	Parallelized
Hamilton	1.700.000+	Internal (not public)	Trạng thái riêng theo batch

Khác biệt chính:
Hamilton không dùng blockchain công khai, mà là “ledger mô phỏng blockchain” tối ưu cho hiệu suất và kiểm soát.

Tính năng đáng chú ý của OpenCBDC

Tính năng	Mô tả
Stateless Core	Hạt nhân không lưu trạng thái – dễ mở rộng
Modular Design	Chia nhỏ từng module – dễ kiểm thử, thay đổi
Deterministic Execution	Mỗi giao dịch xử lý như máy trạng thái – không phụ thuộc môi trường
Scriptable UTXO	Cho phép viết logic giống smart contract nhẹ

Ứng dụng thực tế: CBDC cho Hoa Kỳ?

Hiện tại, Project Hamilton chưa phát hành đồng tiền thật, nhưng:

• Đã cung cấp bộ mã nguồn OpenCBDC-tx trên GitHub
• Là nền tảng để các nước (không chỉ Mỹ) mô phỏng, kiểm thử, và tùy chỉnh đồng tiền kỹ thuật số riêng

Các quốc gia như Ấn Độ, Nhật Bản, Na Uy đã nghiên cứu từ mã nguồn này để xây CBDC của riêng họ.

Góc nhìn Web3 / Blockchain developer

• Đây là blockchain không blockchain – lấy triết lý bất biến và minh bạch của blockchain, nhưng bỏ đi các rào cản hiệu suất (PoW, mining, fee)
• Một minh chứng cho việc: blockchain = công nghệ hạ tầng, không nhất thiết phải công khai, mà còn phục vụ cho tổ chức/quốc gia

Trích lời MIT DCI:

“Hamilton isn’t about replacing banks — it’s about making the rails better.”
— Neha Narula, Director of MIT DCI