Hoàng Bảo Anh
Thành viên
Tóm tắt nhanhSmart contract trên blockchain thường minh bạch tới mức đáng lo – ai cũng thấy được điều kiện, dữ liệu và kết quả thực hiện. Nhưng nếu bạn muốn một hợp đồng:
Thực hiện tự động Dựa trên dữ liệu bên ngoài (như giá BTC, thời tiết, điểm thi...) Không ai khác có thể biết hợp đồng nói gì, điều kiện gì?Thì bạn cần DLC – Discreet Log Contracts, phát minh bởi Thaddeus Dryja (đồng sáng lập Lightning Network) khi còn làm việc tại MIT Digital Currency Initiative.
DLC là gì?DLC là một loại smart contract trên blockchain Bitcoin (và các chain có Schnorr hoặc ECDSA) sử dụng oracle và mã hóa elliptic curve để đảm bảo rằng:
- Điều kiện thực hiện hợp đồng không ai biết
- Kết quả thực hiện chỉ được tiết lộ nếu oracle ký vào một sự kiện cụ thể
- Hợp đồng không yêu cầu triển khai code phức tạp on-chain như Ethereum
Nói đơn giản: DLC là smart contract... nhưng không ai thấy là smart contract cả
Cách DLC hoạt động- Hai bên lập hợp đồng (Alice và Bob)
→ Ví dụ: Ai thắng cược nếu BTC > $60,000 vào ngày X? - Chọn một Oracle
→ Ví dụ: oracles.chainlink.com hoặc chính CNN viết lên Twitter. - Oracle công bố khóa công khai (Public Key)
→ Dựa trên ECDSA hoặc Schnorr Signature. - Alice và Bob tạo các giao dịch cam kết (CETs)
→ Mỗi CET tương ứng với một kết quả khác nhau (BTC < 60k, BTC = 60k, BTC > 60k...) - Oracle công bố chữ ký khi sự kiện xảy ra
→ Dựa vào chữ ký, Alice có thể “mở khóa” đúng giao dịch và nhận thanh toán. - Cả hợp đồng chỉ xuất hiện duy nhất một giao dịch on-chain!
Kỹ thuật đằng sau| Thành phần | Vai trò |
|---|---|
| Oracle Signature | Dự đoán chính thức từ bên thứ ba, được dùng để kích hoạt thanh toán |
| Adaptor Signatures | Mã hóa sẵn các giao dịch, chỉ mở khi có chữ ký hợp lệ |
| ECDSA/Schnorr | Sử dụng tính chất logarit rời rạc để mã hóa điều kiện |
| Single On-Chain TX | Cả hợp đồng thể hiện dưới 1 giao dịch duy nhất |
Ứng dụng thực tế- Cá cược thể thao / giá tiền mã hóa / sự kiện
→ Không ai ngoài 2 bên + oracle biết bạn đang cược điều gì. - Bảo hiểm tự động
→ Dữ liệu thời tiết từ oracle → nếu mưa quá 200mm thì tự thanh toán bảo hiểm. - Phái sinh tài chính phi tập trung
→ Các sàn giao dịch tạo thị trường ẩn danh, không bị MEV tấn công.
Tại sao lại “Discreet”?Khác với Ethereum smart contract – nơi mọi logic đều công khai, DLC:
- Ẩn logic điều kiện
- Ẩn dữ liệu đầu vào
- Ẩn luôn cả việc đây là smart contract
Thế giới chỉ thấy một giao dịch thanh toán Bitcoin như bao giao dịch khác – không ai biết đây là hợp đồng điều kiện!
So sánh DLC với Smart Contract truyền thống| Tiêu chí | Ethereum Smart Contract | DLC |
|---|---|---|
| Tính minh bạch | Công khai toàn bộ | Gần như ẩn danh |
| Phí | Cao (gas fee) | Rất thấp |
| Oracle | Thường phải tương tác on-chain | Oracle off-chain ký dữ liệu |
| Blockchain yêu cầu | Hỗ trợ EVM | Hỗ trợ ECDSA/Schnorr (như Bitcoin, Liquid) |
DLC + AI?DLC có thể tích hợp với AI-generated oracles:
- AI tổng hợp dữ kiện, quyết định "kết quả" rồi ký – ví dụ AI phán đoán kết quả bầu cử từ dữ liệu truyền thông
- AI giám sát các điều kiện bảo hiểm hoặc thanh toán để ra quyết định chính xác hơn con người
Hạn chế- Cần sự tin cậy nhất định vào oracle (dù không lưu dữ liệu lên chain)
- Oracle ký sai là hợp đồng… “toang”
- Không tương thích với tất cả blockchain (Bitcoin ok, Ethereum thì khó hơn)
Kết luậnDiscreet Log Contracts là một bước tiến quan trọng cho DeFi trên Bitcoin và các nền tảng không hỗ trợ EVM. Đây là cây cầu kết nối quyền riêng tư – hiệu quả – tự động hóa, hứa hẹn làm thay đổi cách chúng ta nghĩ về smart contracts: không cần phức tạp, không cần công khai, chỉ cần kín mà chất!